Jaap Draaisma
Lectoraat
Grootstedelijke Vraagstukken
Theoretisch kader onderzoek
Wortelen in Amsterdam
Op zoek naar een nieuw geworteld stadsleven
De manier waarop nieuwkomers socializen in de postindustriële, superdiverse wereldstad Amsterdam
​
Postindustrieel: nieuwe economische stedelijke structuur: (literatuur: Manuel Castells)
Superduikers: grote groepen van alle nationaliteiten
Globaal: centrale (of subcentrale) internationale positie voor financiën, transnationale bedrijven, mobiliteit, onderwijs, cultuur. (literatuur: Saskia Sassen)
De afgelopen 5 jaar, sinds het einde van de laatste crisis, zag Amsterdam een ​​radicale verandering in de mensen die binnenkwamen, de nieuwkomers:
- Er komen meer mensen uit andere landen dan Nederlanders binnen
- Er komen meer mensen uit westerse landen dan uit niet-westerse landen.
10 – 20 % van de nieuwe studenten is buitenlands
Hoge aantallen hoogopgeleide migrerende werknemers, zowel uit EU-landen als niet-EU-landen
Hoge aantallen leidinggevende elites / expats
De goede cijfers krijgen we van de Dienst Statistiek van de gemeente Amsterdam (OIS). Zal ze herwerken tot bruikbare cijfers over de achtergrond van de nieuwkomers en zal dit grafisch weergeven.
In dit onderzoek richten we ons op de buitenlandse nieuwkomers. (de Nederlandse nieuwkomers winnen nu aan belang, aangezien de coronacrisis de grote toestroom van niet-Nederlanders stopt?)
We zullen weten hoe de nieuwkomers in Amsterdam hun sociale contacten hebben opgebouwd.
In de literatuur vinden we diverse posities in het min of meer niet leggen van sociale contacten in en met de gaststad/samenleving:
transnationale migranten die weten dat ze over een paar jaar zullen vertrekken / nieuwkomers die bijna volledig in hun oorspronkelijke land blijven, behalve fysiek / nieuwkomers die voornamelijk bij de mensen van hun land van herkomst in Amsterdam wonen / en alle graden van het proberen om sociale contacten te leggen in de nieuwe stad.
Voor Amsterdam is dit erg belangrijk omdat de nieuwkomers een groot deel van de bevolking uitmaken (bijna 10% in één jaar) (70.000 nieuwkomers op 850.000 = 8,2% ; 50.000 buitenland nieuweers op 850.000 = 6% in 1 jaar!!)
Beleidsmakers beseffen dat het sociale leven in grote steden verandert door economische globalisering en de toestroom van nieuwkomers:
SCP (2015) Niet van de Straat; Lokale samenleving in geglobaliseerde, groeiende steden
Marieke Hoffman (2018) Goed samenleven in de diverse stad; identiteit en samenleven
Het stadsbestuur van Amsterdam zoekt naar nieuwe manieren om de bevolking te laten participeren in het stadsleven, zowel sociaal als politiek. Beleidsdocumenten:
Agenda Democratisering van B&W
Particpatie-nota: principes voor Amsterdams stadsdmaken; co-productie met burgers, etc
Omgevingsvisie 2050 (concept eind 2020) met als een van de vier speerpunten: Gewortelde Stedelijkheid: hoe kunnen Amsterdammers weer in de stad wortelen in tijden van komen & gaan, onzekerheid, tijdelijk wonen en tijdelijk werk, etc. Hoe kunnen ze weer bindingen aangaan met elkaar en met de stad; wat voor nieuw soort bindingen kunnen dat zijn, etc>
We zullen categorieen van de nieuwkomers maken; dit halen we uit literatuur over motivatie van migranten en interviews met relevante mensen van universiteiten en bedrijven
​
Studie – studenten: bachelor, master en korte cursussen
Werk
laaggeschoold (binnenlandse, beveiliging, enz.)
middel geschoold (praktisch-technisch als bouw, installaties etc; zorg, onderwijs etc;)
hooggeschoold: (kunstenaar, creatieve industrie, tech sector, finance, branding/marketing/assurance/accountancy/advocaten en overige gespecialiseerde zakelijke dienstverlening)
Eigen bedrijf: managers en ondernemers
Familie en persoonlijke motivatie
Vrijheid en veiligheid motivatie
Deze categorieën/groepen zullen verschillen in leeftijd, inkomen, verblijfsduur, landen waar ze vandaan komen, rechtspositie, belastingvermindering, etc.
Uit zowel literatuur, officiële documenten, statistieken als interviews zullen we dit duidelijk krijgen.
Afhankelijk van de functie van een nieuwkomer zal hij of zij meer bereid zijn om nieuwe contacten te leggen in Amsterdam; dat zal gemakkelijker of moeilijker zijn; etc.
En natuurlijk kan de persoon heel anders handelen dan verwacht vanuit zijn/haar functie.
Voor ons is het belangrijkste doel om erachter te komen wat de eerste sociale contacten zijn die een nieuwkomer de eerste jaren in de stad maakt: wat voor soort sociale activiteiten, sociale netwerken, instellingen, etc.
Met onze enquete krijgen we hier enig inzicht in.
OIS zal ons helpen door deze vragenlijst in hun programma op te nemen, zodat deze volgens officiële statistische standaarden zal worden verspreid.
Door deel te nemen aan organisaties die gespecialiseerd zijn in het helpen van nieuwkomers om hun weg te vinden in de stad gaan we ontdekken hoe het in de praktijk werkt.
Sociale contacten opbouwen in een nieuwe stad is niet hetzelfde als socializen in een stad of burger worden. We richten ons op het eerste, terwijl voor de stadspolitiek het laatste belangrijker is.
Literatuur over sociale contacten leggen en je thuis voelen: van oude meester Abraham de Swaan tot Bowling Alone van Robert Putnam; JW Duyvendak’s Citizenship oa in Culturalization of Citizenship – Erbij horen en polarisatie in een globaliserende wereld” tot knooppunten van sociale netwerken van Justus Uitermark; enz Voor een recent Europees literatuuronderzoek gebruiken we “Sociale netwerken, sociaal kapitaal en integratie van migranten op lokaal niveau” (University of Birmingham 2015)